24.10.2025

Użytkowanie wieczyste – definicja, prawa i obowiązki właścicieli gruntów w 2025 roku

Użytkowanie wieczyste przez lata było jedną z najczęściej spotykanych form władania gruntem w Polsce. Choć w ostatnich latach wiele takich praw przekształcono w pełną własność, nadal istnieją nieruchomości objęte tym systemem. Zobacz, czym jest użytkowanie wieczyste, jakie daje prawa i jakie obowiązki się z nim wiążą.

Dawid Płociński

Co to jest użytkowanie wieczyste?

Użytkowanie wieczyste to szczególna forma korzystania z nieruchomości gruntowej, która łączy elementy prawa własności i najmu. Uregulowane jest w art. 232–243 Kodeksu cywilnego oraz w Ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami.

W praktyce oznacza to, że użytkownik wieczysty nie jest właścicielem gruntu – właścicielem pozostaje Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego (np. gmina). Jednak użytkownik wieczysty może korzystać z nieruchomości niemal tak samo jak właściciel – może ją zabudować, sprzedać, oddać w najem czy obciążyć hipoteką.

Umowa użytkowania wieczystego zawierana jest zazwyczaj na 99 lat, choć w wyjątkowych przypadkach może być krótsza (minimum 40 lat).


Jakie prawa przysługują użytkownikowi wieczystemu?

Zgodnie z art. 233 Kodeksu cywilnego, użytkownik wieczysty ma prawo:

  • korzystać z gruntu zgodnie z jego przeznaczeniem,

  • czerpać pożytki z nieruchomości,

  • rozporządzać swoim prawem (np. sprzedać je lub przekazać w darowiźnie),

  • wznosić budynki i inne obiekty, które stają się jego własnością.

W praktyce użytkownik wieczysty ma bardzo szerokie uprawnienia – niemal takie same jak właściciel. Ograniczeniem jest jedynie to, że grunt pozostaje własnością publiczną, a użytkownik zobowiązany jest do uiszczania opłat rocznych.


Opłaty za użytkowanie wieczyste

Z tytułu użytkowania wieczystego pobierane są opłaty roczne, których wysokość zależy od przeznaczenia nieruchomości (zgodnie z art. 72 Ustawy o gospodarce nieruchomościami):

  • 1% wartości gruntu – dla celów mieszkaniowych,

  • 2% – dla celów usługowych,

  • 3% – dla działalności komercyjnej lub przemysłowej.

Wysokość opłat może być aktualizowana przez właściciela gruntu (np. gminę), zwykle nie częściej niż raz na 3 lata.


Przekształcenie użytkowania wieczystego w prawo własności

Od 1 stycznia 2019 roku na mocy Ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. większość gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe została automatycznie przekształcona w prawo własności.
Osoby, które wcześniej były użytkownikami wieczystymi, stały się właścicielami gruntów z mocy prawa, a potwierdzeniem tego jest zaświadczenie o przekształceniu wydane przez urząd miasta.

W przypadku nieruchomości komercyjnych czy przemysłowych przekształcenie nadal jest możliwe – na wniosek użytkownika i za opłatą.

Warto pamiętać, że przekształcenie wpływa na wartość nieruchomości – pełna własność jest bardziej atrakcyjna na rynku, co ma znaczenie przy sprzedaży mieszkania w Bydgoszczy.


Kiedy użytkowanie wieczyste może się skończyć?

Prawo użytkowania wieczystego wygasa:

  • po upływie okresu, na jaki zostało ustanowione,

  • na mocy rozwiązania umowy przez sąd lub właściciela (np. w razie rażącego naruszenia zasad korzystania z gruntu),

  • w wyniku przekształcenia w prawo własności.

Po zakończeniu użytkowania wieczystego wszystkie budynki i obiekty wzniesione przez użytkownika stają się własnością właściciela gruntu – z obowiązkiem wypłaty odpowiedniego odszkodowania.


Użytkowanie wieczyste a transakcje nieruchomości

W praktyce użytkowanie wieczyste wciąż występuje w obrocie prawnym, szczególnie przy działkach inwestycyjnych i terenach poprzemysłowych.
Dlatego przed zakupem lub wycena nieruchomości w Bydgoszczy warto sprawdzić w księdze wieczystej, czy nieruchomość jest objęta tym prawem.

Przy transakcjach tego typu rekomendowana jest również profesjonalna obsługa sprzedaży nieruchomości, która pomoże zweryfikować opłaty, dokumenty i ewentualne możliwości przekształcenia.


Podsumowanie

Użytkowanie wieczyste to forma pośrednia między własnością a dzierżawą – daje szerokie uprawnienia, ale wiąże się z ograniczeniami i obowiązkiem opłat. W wielu przypadkach możliwe jest jego przekształcenie w pełną własność, co zwiększa wartość i atrakcyjność nieruchomości.

Znajomość zasad użytkowania wieczystego jest szczególnie ważna przy zakupie lub sprzedaży nieruchomości, dlatego warto skorzystać z pomocy specjalistów, którzy zadbają o bezpieczeństwo i zgodność transakcji z obowiązującym prawem.

Najnowsze artykuły

Bądź na bieżąco z rynkiem, a także poszerzaj swoją wiedzę na temat branży nieruchomości.
05.12.2025

Jak bezpiecznie wynająć mieszkanie obcokrajowcom?

Wynajem mieszkania obcokrajowcom staje się w Polsce coraz powszechniejszy. Wiele osób obawia się jednak problemów formalnych, językowych czy prawnych. W tym artykule wyjaśniamy krok po kroku, jak bezpiecznie wynająć lokal osobom z zagranicy i jakie zabezpieczenia warto zastosować.

28.11.2025

Sprzedaż mieszkania z hipoteką – krok po kroku (poradnik 2025)

Sprzedaż mieszkania z hipoteką jest możliwa i — wbrew pozorom — całkowicie bezpieczna. Wymaga jednak odpowiedniego przygotowania dokumentów i współpracy z bankiem. Z tego artykułu dowiesz się, jak przeprowadzić cały proces krok po kroku, aby uniknąć problemów i szybko sfinalizować transakcję.

21.11.2025

Najczęstsze problemy prawne przy sprzedaży mieszkania i jak ich uniknąć

Sprzedaż mieszkania nie zawsze przebiega gładko. Błędy w dokumentach, nieuregulowany stan prawny czy problemy z księgą wieczystą mogą znacząco opóźnić lub nawet uniemożliwić transakcję. Poznaj najczęstsze problemy prawne przy sprzedaży mieszkań i dowiedz się, jak ich skutecznie uniknąć.